Wetenschap
Uit onderzoek van Chinese wetenschappers blijkt dat in het tijdperk van dinosauriërs al verschillende soorten vuurvliegjes leefden. In barnsteen gevonden insecten geven een goed beeld van hoe hun kenmerkende gloeikont kon ontstaan.
Wetenschappers hebben met behulp van een onderwaterrobot een stuk van de oceaanbodem opgetild. Daarmee ontdekten ze dat er dieren als wormen en slakken onder de zeebodem leven. Eerder was alleen bekend dat microben in die omgeving konden leven.
Iedereen associeert botox met rimpels en fronsen, maar oorspronkelijk was het middel helemaal niet voor cosmetische ingrepen bedoeld. Sterker, steeds meer patiënten krijgen de spuitjes juist voor medische klachten. Deskundigen leggen uit hoe dat werkt.
nrc.nl
Landen zéggen goede dingen over duurzaamheid, maar concreet wordt er weinig gedaan, ziet politicoloog Frank Biermann. Hij kreeg de prestigieuze Volvo Environment Prize 2024.
Massa’s auto’s schieten over de A13 langs de kenmerkende koepel. Maar slechts weinigen weten dat onderzoekers hier in Delft werken met straling en radioactief materiaal. Bij wijze van hoge uitzondering zijn pottenkijkers welkom en dat maakte de verslaggever zowel enthousiast als licht nerveus.
nrc.nl
Op de komende VN-top over biodiversiteit in Cali, Colombia, moeten landen bepalen hoe de eerder afgesproken doelen gehaald moeten worden. Dit wordt een ‘implentatietop’.
We hebben ze in ons hart gesloten, die oeroude dinosauriërs. Maar hoe zagen ze er precies uit? Hoe bewogen en leefden ze? Nieuw onderzoek geeft daar steeds betere antwoorden op.
De Amerikaan Philip Zimbardo is afgelopen week op 91-jarige leeftijd overleden, zo maakte zijn oud-werkgever Stanford University bekend. Zimbardo is de bedenker van een controversieel gevangenisexperiment dat in de kelder van het psychologiedepartement werd uitgevoerd.
nrc.nl
Het experiment uit 1971 werd na zes dagen al beëindigd. "De uitkomst van ons onderzoek was schokkend en onverwacht", schreef Zimbardo later.
Een nieuwe behandeling tegen baarmoederhalskanker verhoogt de overlevingskans met 8 procentpunt, blijkt uit [onderzoek](https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(24)01438-7/fulltext). De onderzoekers noemen het de grootste doorbraak in 25 jaar. Heleen van Beekhuizen, afdelingshoofd gynaecologische oncologie bij het Erasmus MC, vertelt NU.nl wat die methode inhoudt.
De Amerikaanse psycholoog Philip G. Zimbardo is afgelopen week op 91-jarige leeftijd overleden. Dat heeft Stanford University, zijn voormalig werkgever, [bekendgemaakt](https://news.stanford.edu/stories/2024/10/philip-zimbardo-the-psychologist-behind-stanford-prison-experiment-dies-at-age-91). Zimbardo werd wereldberoemd dankzij een omstreden gevangenisexperiment op diezelfde universiteit.
De bevruchting van een ei door een zaadcel is geheveld in mysterie, maar één onderdeel van het proces hebben wetenschappers in Oostenrijk ontrafeld. Nieuw onderzoek toont aan dat een spermacel en ei samenkomen als een sleutel in een slot.
Chimpansees in het wild kunnen unieke gebaren leren gebruiken. De Nederlandse apenonderzoeker Bas van Boekholt heeft daar in Oeganda bewijs voor gevonden. "Het heeft ook iets heel menselijks", zegt de primatoloog donderdag tegen NU.nl.
nrc.nl
Onderzoek bij Duitse zwangere vrouwen wijst uit dat chemische stoffen die individueel zonder gevaar lijken, in combinatie toch schadelijk kunnen zijn.
Opnieuw heeft Naturalis een gigantische dinoprimeur: na T.Rex Trix toont het museum nu een kudde Triceratopsen als eerste ter wereld. Deze enorme planteneters uit het late Krijt, die negen meter lang konden worden, waren de favoriete prooi van de T.Rex. Goede skeletten zijn dan ook zeldzaam.
nrc.nl
Ieder scheikundig element heeft zijn eigen plek in het Periodiek Systeem. Ieder element heeft ook een bijzonder verhaal.
70 procent van de meteorieten, oftewel rotsblokken die op aarde terecht zijn gekomen, bestaat uit ijzer. Die ijzeren meteorieten komen allemaal uit de belangrijkste planetoïdengordel tussen Mars en Jupiter.
nrc.nl
Een nieuw immuunmedicijn zorgt ervoor dat bij patiënten met de ziekte van Hodgkin, veelal jonge mensen, de kanker minder vaak terugkeert.
nrc.nl
Het is een heel subtiel verschil, maar medeklinkers aan het begin van een woord duren een fractie van een seconde langer.
nrc.nl
Is het verstandig om bij onweer preventief alle elektrische apparaten te ontkoppelen?
nrc.nl
In Noord-Limburg, op de hei in Nationaal Park de Meinweg, heeft zich een populatie van de Europese bidsprinkhaan gevestigd. De komst van deze markante zuidelijke insectensoort markeert het steeds warmere klimaat in Nederland.
nrc.nl
Apen hebben net zo goed als mensen verdriet om de dood van een naaste. *Mariska Kret* probeert dichter bij de gevoelens van dieren te komen.
nrc.nl
Chronische pijn, die langer dan drie maanden aanhoudt zonder acute oorzaak, treft in Nederland 3,5 miljoen mensen.
nrc.nl
Bruinvissen zijn de talrijkste walvissoort in Nederlandse wateren. Met foto-identificatie willen biologen meer leren over hun leefwijze en bedreigingen.
nrc.nl
Lees-, kijk- en luistertips van onze redacteuren bij het nieuws. Deze week: **Een podcastserie over het teniet doen van uitsterven.**
nrc.nl
Rowie Janssen ontwikkelde een protocol om het vermogen van rolstoelsporters te meten en te verbeteren. „Geweldig leuk om topsporters door wetenschap verder te helpen.”
nrc.nl
Bij een 2.800 jaar oude grafheuvel in Rusland hebben archeologen botten van mensen en paarden gevonden die deel uitmaakten van een ritueel van de Scythen, een ruiterstammen waarvan Herodotus eeuwen later de gruwelijke gebruiken beschreef.
nrc.nl
Kennis stoffeert ons wereldbeeld, zegt afzwaaiend hoogleraar Peter Hagoort. Een kwart eeuw bouwde zijn instituut aan hersenkennis over taal. ‘We moeten niet zó versmallen dat we alleen kijken naar economische opbrengsten.’
nrc.nl
Wekelijks een opmerkelijk beeld van een wetenschappelijke gebeurtenis
Archeologen hebben een ondergrondse tombe met zeker twaalf skeletten ontdekt in de oude Jordaanse stad Petra. De tombe ligt onder het beroemde monument Al Khazneh. De vondst is zeldzaam, want eerdere graven in Petra werden grotendeels leeg aangetroffen.
In de regenwouden van Madagaskar hebben onderzoekers zeven nieuwe soorten boomkikkers ontdekt die wel zeer ongewone geluiden maken. In plaats van te kwaken, produceren de dieren hoge fluittonen die lijken op de geluidseffecten uit Star Trek. De kikkers zijn daarom vernoemd naar personages uit de sciencefictionserie.
Het Europees Ruimteagentschap (ESA) heeft dinsdag 260 nieuwe beelden [vrijgegeven](https://www.esa.int/Science_Exploration/Space_Science/Euclid/Zoom_into_the_first_page_of_ESA_Euclid_s_great_cosmic_atlas) die zijn gemaakt door ruimtetelescoop Euclid. Samen vormen de beelden het eerste deel van de 'atlas van de ruimte' die Euclid sinds de zomer van 2023 opstelt.
nrc.nl
Hoogleraar Joop Schaminée schreef ruim vijftig boeken over planten. Hij gaat nu met pensioen, maar zijn liefde voor de natuur blijft. „Als ik zie hoe de huidige politiek hele ecosystemen naar de knoppen dreigt te helpen, dan schiet ik vol.”
De Europese ruimtevaartorganisatie ESA werkt aan een netwerk van satellieten rond de maan, zodat astronauten daar kunnen communiceren en navigeren. Dit systeem moet helpen om in de toekomst een basis op de maan te zetten en er te kunnen werken.
In Denemarken zijn vijftig goed bewaarde skeletten uit de Vikingtijd opgegraven, meldt persbureau *[AP](https://apnews.com/article/denmark-viking-burial-archeology-skeleton-aasum-dna-b8c29620bb78fd618c1d0f345d4dddfb).* Archeologen hopen door de bijzondere ontdekking meer te weten te komen over de levenswijze van de Vikingen.
Onderzoekers Daron Acemoglu, Simon Johnson en James Robinson hebben de Nobelprijs voor de Economie dit jaar gewonnen voor hun onderzoek naar welvaartsverschillen tussen landen. De Zweedse Koninklijke Academie van Wetenschappen heeft dat maandag bekendgemaakt.
nrc.nl
Dna uit botmateriaal van Christoffel Columbus zou aantonen dat hij een Sefardische Jood was. Wetenschappers zijn niet overtuigd, omdat de details van het onderzoek geheim zijn.
Wonen op de maan? Studenten van de TU Delft nemen er al een voorschot op met het ontwerp van het maandorp Space Oasis, dat onderdak biedt aan 150 bewoners.
nrc.nl
Met de landing van een 71 meter hoge rakettrap is ruimtebedrijf SpaceX weer een stap dichter bij een volledig herbruikbare superraket.
nrc.nl
Genetici hebben aan de hand van haren 126 jaar na dato het soort prooien kunnen achterhalen die twee Tsavo-leeuwen aten. Daaronder waren ook mensen.